رکتیفایر (Rectifier) چیست
توضیحات:
-
به نام خدا
رکتیفایر یا یکسوساز، یک المان الکتریکی غیرفعال (Passive) بوده که جریان‌های متناوب AC را به جریان مستقیم DC تبدیل می‌کند. اگر بخواهیم رکیتفایر را به زبان ساده‌تری توضیح دهیم، باید گفت رکتیفایر قطعه‌ای است که اجازه می‌دهد جریان فقط از یک جهت عبور کند، رکتیفایر دقیقا شبیه یک شیر یک‌طرفه عمل می‌کند، شیر یک‌طرفه فقط اجازه می‌دهد آب در یک جهت عبور کرده و اجازه عبور جریان آب را در سایر جهت‌ها نمی‌دهد.
رکتیفایر یا یکسوساز، یک المان الکتریکی غیرفعال (Passive) بوده که جریان‌های متناوب AC را به جریان مستقیم DC تبدیل می‌کند. اگر بخواهیم رکیتفایر را به زبان ساده‌تری توضیح دهیم، باید گفت رکتیفایر قطعه‌ای است که اجازه می‌دهد جریان فقط از یک جهت عبور کند، رکتیفایر دقیقا شبیه یک شیر یک‌طرفه عمل می‌کند، شیر یک‌طرفه فقط اجازه می‌دهد آب در یک جهت عبور کرده و اجازه عبور جریان آب را در سایر جهت‌ها نمی‌دهد.
تاریخچه رکتیفایر
پیش از پیدایش رکتیفایر نیمه هادی از جنس سیلیکون، جهت یکسوسازی از دیودهای ترمیونی، اکسید مس و یا سلنیوم‌های پایه فلزی استفاده می‌شد.
با ظهور نیمه‌هادی‌ها استفاده از رکتیفایرهای تیوب خلأ (Vacuum Tube) عملا منسوخ شد هرچند تا سال‌های بعد برخی از افراد همچنان از این تیوب‌ها در تجهیزات صدا استفاده می‌کردند. بزرگ‌ترین مزیت این نیمه‌هادی‌ها؛ امکان کارکرد تحت جریان‌های بسیار کم و بسیار بالا می‌بود به همین دلیل انواع متفاوتی از دیودهای یکسوساز با نام‌های؛ junction diodes و Schottky diode (دیود شاتکی) به وجود آمدند.
یکی از حوزه‌هایی که به شدت از رکتیفایرها تاثیر پذیرفت؛ خطوط انتقال ولتاژ سطح بالا جریان مستقیم یا HVDC می‌بود، در این خطوط انواع متنوعی از نیمه هادی‌های سیلیکونی در قالب تریستور و دیگر سوئیچ‌های قابل‌کنترل که همانند دیودها اجازه عبور جریان را تنها در یک مسیر می‌دادند مورد استفاده قرار گرفتند.
در ادامه مروری خواهیم داشت بر انواع رکتیفایرهای مورد استفاده از گذشته تاکنون و پس از به نحوه عملکرد رکتیفایر خواهیم پرداخت.
رکتیفایر الکترومکانیکی
در سال 1905 (1284 هجری شمسی) پیش از اینکه رکتیفایرهای لوله‌ای (tube) حضور داشته باشند تبدیل انرژی توسط دستگاه‌های الکترومکانیکی (electro-mechanical) انجام می‌پذیرفت. در رکتیفایرهای مکانیکی، سیستم به‌گونه‌ای بود که توسط یک میدان مغناطیسی مقداری نیروی چرخشی و یا لرزش‌های تشدیدی برای عمل‌کردن یک کموتاتور ایجاد می‌شد، درنهایت این کمومتاتور می‌توانست جریان را معکوس کرده و به نحوه‌ی آن را یکسو نماید.مشخص است که این رکتیفایرها بسیار پرسروصدا بوده و ازآنجایی‌که قطعات مکانیکی ذاتا اصطکاک داشته و نیازمند روغن‌کاری مداوم می‌باشند، نگه‌داری آنها نیز امری بسیار دشوار می‌بود. از طرف دیگر قطع اتصالات در هنگام کار (تحت بار)، سبب ایجاد آرک‌های بزرگ و اتلاف توان به شکل گرما می‌گردید، با تمام این اوصاف این رکتیفایرها برای فرکانس‌های بالای 1000 هرتز عملا ناتوان بودند.